Mniejsze zło, czyli Lesław Żurek

Na nowy film Morgensterna czekałam z niecierpliwością. Staram się śledzić to, co dzieje się w polskim kinie poza nurtem komedii romantycznych, a i fakt zrealizowania filmu po latach odpoczynku Morgensterna od reżyserii, działał na mnie intrygująco. Słyszałam tu i ówdzie, że Mniejsze zło to kino rozrachunkowe, że bohater staje wobec trudnych wyborów moralnych, a i tytuł (a także czas akcji – lata 80.) pozwalał mniej więcej domyślać się, czego będzie dotyczyła historia.

I zasadniczo wszystko poszło zgodnie z planem. Gdyby nie fakt, że postać głównego bohatera – i jego przedziwne perypetie – wydawały się chwilami tak niewiarygodne, że traciłam zaufanie do całej historii.

Główny bohater – Kamil – to człowiek średniej urody, przeciętnej błyskotliwości, zerowej charyzmy (a za to – nadmiernej pewności siebie) – ale z zupełnie niewiadomych przyczyn, atrakcyjne kobiety lgną do niego jak muchy do miodu;) Najpierw studentka, urzeczona rzekomą znajomością bohatera z Konwickim, następnie asystentka na uczelni, dalej – jej siostra, ordynatorka szpitala psychiatrycznego (w tym przypadku, powiedzmy, motywacja bohaterki była jakoś nakreślona widzowi – chodziło o przypisywaną Kamilowi opinię opozycyjnego poety). W dalszej kolejności nawinęła się aktorka (Magdalena Cielecka) – do której młody polonista wycedził wprawdzie zaledwie parę słów, ale najwyraźniej tak sugestywnych, że zamknął w nich cały swój uwodzicielski kunszt;), później początkująca poetka, gotowa z marszu na "dwa ruchanka"..;) Daję słowo, kiedy na ekranie w epizodycznej roli wystąpiła Bożena Dykiel, też byłam pewna, że zaraz zaprosi bohatera do siebie i zaproponuje koniaczek;) Można by pomyśleć, że lata 80. były erotycznym rajem dla polonistów (po seansie miałam zresztą ochotę zadzwonić do kolegów ze studiów i zapytać, czy przegapiłam jakoś tę ogólnospołeczną tendencję, która być może do dziś przetrwała na filologiach;)

I choć wobec tematu moralnych rozterek wątki erotyczne wydają się nieistotne – to i poza nimi historia głównego bohatera mnie nie porwała. Jeśli chodzi o tzw, kino rozrachunkowe, znacznie bardziej poruszyła mnie choćby Rysa.

Za ogromny atut filmu uważam jednak postaci drugoplanowe. Janusz Gajos w roli ojca Kamila był rewelacyjny, Anna Romantowska jako żona dotrzymywała mu kroku. Lekarz, Krzysztof Kowalewski (i jego "tryperek kapitalistyczny";), Wojciech Pszoniak jako pacjent szpitala psychiatrycznego, ba - nawet Olaf Lubaszenko w grze "dobry i zły policjant" (a raczej – "dobry i zły milicjant") wydawał mi się wiarygodny;) Powiem więcej, Borys Szyc, którego ostatnio miałam po dziurki w nosie, stworzył całkiem udaną kreację. Cały ten zestaw barwnych postaci, budujących tło dla dość jałowego wątku głównego, zdecydowanie uatrakcyjnił seans Mniejszego zła.

Doceniam też sam pomysł – wykreowania postaci, która nie wpisuje się ani w typ nieugiętego opozycjonisty-ideowca, ani cynicznego ubeka. Kamil to "zwykły człowiek", konformista, który nie angażuje się specjalnie w walkę z systemem, ale i nie czerpie z niego większych korzyści. Wydaje się mieć jakieś aspiracje zawodowe, lecz w istocie zależy mu głównie na tym, by prześlizgiwać się z dnia na dzień – unikając wojska, kłopotów na uczelni itp. Można było jednak z tej postaci wycisnąć więcej. Albo przynajmniej – nie dopisywać do niej płaskich romansów;)

- - - - -
P.S. Zapadła mi w pamięć jeszcze jedna scena – reprezentatywna dla kreacji Kamila, więc pozwolę sobie ją przytoczyć;) Otóż dochodzi do spontanicznej schadzki Kamila z aktorką (Cielecka). Bohaterowie padają sobie w ramiona – gdy nagle kobieta odsuwa się i zostawia rozentuzjazmowanego kochanka samemu sobie... Dalej rzecz rozgrywa się następująco:

Ona (zawstydzona): Wybacz... Zachowałam się jak amatorka.
On: ... (nie zaprzecza)
Ona: (nadal zawstydzona, smętnie opuszcza głowę)
On: Ktoś cię skrzywdził?
Ona (ujęta jego przenikliwością): Skąd wiesz?!
On: Jestem pisarzem. Płacą mi za to, żeby wiedzieć.

No doprawdy, błyskotliwy dialog;) To tyle na dziś – do usłyszenia!