Zabliźniony dom - cz. 2 (dla wtajemniczonych)

Oficjalną recenzję mamy więc za sobą – a teraz wściekle subiektywny wpis dla tych, którzy czytali już powieść Waters i mają ochotę pogłówkować nad jej zakończeniem. UWAGA – pojawi się tu sporo szczegółów fabuły, więc pozostali czytają na własne ryzyko ;-)

Przyznam, że gdy dobiłam do mniej więcej czterechsetnej strony powieści – mając za sobą uważną, kilkugodzinną lekturę – złapałam się na naiwnej myśli, że „pewnie od teraz wszystko zacznie się wyjaśniać” :-) Chłonęłam więc kolejne strony, łapczywie śledziłam akcję, czytając, co działo się po pogrzebie pani Ayres, obserwując przygotowania do ślubu Faradaya i Caroline, będąc świadkiem zerwania ich zaręczyn i emocjonalnej huśtawki lekarza, wreszcie – otrzymując wieść o śmierci Caroline. Wertowałam kartki niecierpliwie i w napięciu, błyskawicznie przeanalizowałam zapis śledztwa w sprawie śmierci Caroline, by dotrzeć wreszcie – z nadzieją – do ostatnich stron...

Tam jednak spotkał mnie spory zawód. Bo owszem, dowiedziałam się, że od tragicznych wydarzeń w Hundreds Hall minęły ponad trzy lata, że Faraday z sukcesem prowadzi praktykę lekarską, mieszkania w okolicy dworu cieszą się ogromną popularnością, a doktor od czasu do czasu zagląda do opuszczonego domu – niestety, nadal nie wie, jak doszło do śmierci Caroline: Nie jestem ani trochę bliższy odkrycia tego, co tak naprawdę wydarzyło się w rezydencji – deklaruje. I w pierwszej chwili – z rozpędu, z niecierpliwości albo w odruchu zaufania do narratora powieści – wierzę mu. Faraday nic nie wie, więc i ja niczego się nie dowiem – myślę z lekką rezygnacją. Zakończenie otwarte, tajemnica pozostaje tajemnicą, historia rodziny Ayres jest daleka od jednoznaczności – OK, przyjmuję do wiadomości.

Po chwili jednak zaczynam się zastanawiać... Czy Faraday, orędownik racjonalizmu i zagorzały przeciwnik wszelkich teorii o zjawiskach nadprzyrodzonych, byłby w stanie dostrzec ślady takich zjawisk? Czy w ogóle wziąłby je pod uwagę, szukając rozwiązania zagadki? Albo inaczej: czy skoro znamy opowieść wyłącznie z relacji doktora (owszem, rzeczowej i drobiazgowej, ale jednak subiektywnej), możemy opierać się na jego interpretacji wydarzeń... czy też warto dostrzec w niej coś więcej?

Czytam więc ponownie ostatnią stronę powieści... I nagle wszystko staje się dla mnie jasne :-) Raptem zakończenie – z mglistego i zagadkowego – przeobraża się w całkiem jednoznaczne (choć niepozbawione nadprzyrodzonej otoczki, nie przeczę :-) Rzucam okiem na wcześniejsze strony i zaczynam dostrzegać szczegóły prowadzące do finału: „iluzoryczny” wieczór spędzony przez Faradaya w dniu śmierci Caroline, wycieczkę o drugiej rano nad staw, gdzie doktor pojechał niegdyś z Ayresówną, dziwny sen Faradaya, w którym wysiada on z samochodu i rusza pieszo w kierunku dworu, długą drogą, na końcu której panuje ciemność...

I dochodzę do wniosku, ze Faraday – relacjonując nam szczerze i drobiazgowo wydarzenia z Hundreds Hall – nieświadomie doprowadził nas do rozwiązania zagadki śmierci Caroline. W pamięci pobrzmiewa mi teoria Seeleya, według której Hundreds zostało pochłonięte przez mroczną, drapieżną istotę, kogoś „obcego”, poczętego z udręczonej podświadomości osoby związanej z samym domem... W rezultacie o godzinie trzeciej feralnego dnia Caroline już nie żyła.

Udręczona podświadomość... Czy jej źródłem był zawód miłosny i urażona ambicja, wywołane rozstaniem z Caroline? Wściekłość, że dziewczyna w swej zuchwałości nie docenia daru losu, jakim według Faradaya jest dwór w Hundreds? A może coś ukrytego głębiej – gorycz z powodu zawiedzionych aspiracji i planów zamieszkania we dworze, o którym marzył przez lata, którego wspomnienie pielęgnował przez dziesięciolecia, od pierwszego zachwytu doświadczonego w dzieciństwie?

Podczas pamiętnej dyskusji z Seeleyem Faraday – wyraźnie w chwili słabości – zaczyna zauważać, że ów obcy ktoś, o którym wspomina znajomy, rośnie w siłę (s. 359) – coraz mocniej zaznacza swoją obecność, staje się bardziej agresywny, zostawia w domu widoczne ślady – a wszystko od czasu tragicznej nocy z psem... Czy rzeczywiście, rozważa Faraday, istnieć może owo (czyje?) mroczne alter ego, kierowane niskimi motywami i pragnieniami, które świadomość ukrywała skrzętnie przed całym światem: zawiścią, złośliwością, frustracją..? Tak definiował je Seeley.

Przypomnijmy sobie początek serii dramatów – wieczór, kiedy Cygan zaatakował kilkuletnią dziewczynkę – i powróćmy do relacji Faradaya. Doktor, dotknięty podejrzeniami pana Baker-Hyde (ojca dziewczynki), jakoby zjawił się w Hall tylko jako lekarz rodzinny (a także urażony protekcjonalnym stosunkiem Baker-Hyde'a do Caroline), celowo starał się zrobić gościowi na złość. Czułem bezsensowną, niemal mściwą chęć uprzykrzenia mu życia – wyznał Faraday, wspominając przy okazji, że krótko po tej złośliwości rozegrał się incydent z Cyganem...

I pomyśleć, że to tajemnicza osoba związana z samym domem, jak określił Seeley, opowiedziała nam tę całą historię.

A może wcale nie opowiedziała. Może to tylko projekcja mojej udręczonej świadomości :-)