Powiernik Pań, czyli szalona Barcelona

Pora na kolejne powieściowe wrażenia z wakacji – przywołane z tym większą przyjemnością, że wsparte pamiątkowym zdjęciem. Już teraz trudno mi uwierzyć, że tak NAPRAWDĘ wyglądała sceneria lektury Mendozy.

Zanim jednak opiszę swoje wrażenia z Przygody fryzjera damskiego Eduardo Mendozy, przytoczę jej przykładowy fragment. Oto bowiem narrator – były pensjonariusz szpitala psychiatrycznego – dzieli się sielskimi wspomnieniami z wizyty komisji kontrolnej:

Po tygodniu odczytano nam w jadalni, w porze deseru i z należytym namaszczeniem, list, jaki komisja wizytująca wystosowała do naszego ukochanego dyrektora doktora Sugranesa. List ów wychwalał nasze zachowanie, wynosił pod niebiosa dyrekcję i personel ośrodka, opiewał doskonałość tego ostatniego, a kończył się zaleceniem, by ugór, który zwykle wykorzystywaliśmy jako boisko do piłki nożnej, przekształcić w centrum sportu, bardziej odpowiadające duchowi czasu, w tym to celu – obiecywało ostatnie zdanie listu – miał nam zostać niebawem przekazany stosowny sprzęt. Jako zapowiedź owego szczęsnego wydarzenia jeszcze tego samego popołudnia odebrano nam piłkę.
Ponieważ była ona wykonana ze szmat, drutu i wypalonej gliny, powstrzymaliśmy się od protestów, sądząc, że otrzymamy w zamian prawdziwą. Jednakże po kilku dniach wręczono nam paczkę zawierającą dwie piłeczki do golfa oraz pół tuzina kijów różnych rozmiarów. Z tych ostatnich uczyniliśmy właściwy użytek, gdyż w czasie krótszym niż dwadzieścia cztery godziny – bo tyle ich upłynęło, zanim odebrano nam kije – nie uchował się ani jeden pensjonariusz czy pielęgniarz bez rozciętej wargi, złamanej kości lub wybitego zęba. (str. 7-8).

W tym tonie opowiedziana zostaje cała historia. W słowach bohatera zawsze wiele jest powagi i nabożnego szacunku wobec instytucji państwowych (mamy więc przezasadnicze i przesumienne Ministerstwo Zdrowia Publicznego, przeuprzejmy Sąd Okręgowy czy przeuroczy Zarząd Główny Więzień), lecz wydarzenia, które opisuje, są niedorzeczne i groteskowe. Bez wątpienia jest to najbardziej... postrzelona powieść kryminalna (tak, tak!), jaką zdarzyło mi się czytać.

Główny bohater to skromny pracownik zakładu fryzjerskiego Powiernik Pań, który bezwiednie zostaje uwikłany w przestępczą intrygę. Aby uwolnić się od zarzutów o morderstwo, postanawia samodzielnie rozwiązać zagadkę kryminalną. Wikła się przy tym w rozmaite – kompletnie szalone – sytuacje, spotyka z przedziwnymi ludźmi, nigdy jednak nie traci rezonu i zawsze stara się np. zachowywać szarmancko w obecności pięknych kobiet.

Całość jest przezabawna. Mendoza kreuje świat z pogranicza Mrożka i Monty Pythona; fantastyczna  jest choćby scena, w której do mieszkania bohatera (trzeba dodać – maleńkiego) przybywają jeden po drugim niemal wszyscy bohaterowie, a uprzejmy gospodarz upycha ich kolejno to w łazience, to w szafie, to pod łóżkiem czy za zasłoną – po czym, mimo niebezpieczeństwa sytuacji, wszyscy jak jeden mąż zapadają w sen i donośnie chrapią ;-)

Tłem dla absurdalnego humoru i niedorzecznych przygód fryzjera są rozważania dotyczące administracji Barcelony. Jak wspomniałam, bohater opisuje ją z najwyższym szacunkiem – ale ironiczny wydźwięk jego wypowiedzi jest oczywisty. Prezydent miasta jawi się jako skorumpowany kretyn, w mieście szaleje przestępczość (fryzjer co krok pada ofiarą kradzieży – co jednak przyjmuje z właściwą sobie pogodą ducha), a policja po konfiskacie filmów pornograficznych – sprzedaje kasety z nimi na targowisku ;-)

Przyznam, że wątek kryminalny niespecjalnie mnie wciągnął i rozwiązanie zagadki morderstwa śledziłam raczej z obojętnością. Znacznie bardziej ujęła mnie postać samego detektywa, jego niezachwiana wdzięczność wobec losu (choćby najbardziej złośliwego), niezmordowana kurtuazja i wyjątkowo kwieciste słownictwo.

Najchętniej przeczytałabym teraz zbiór opowiadań o fryzjerze – gdzie śledztwa czy inne atrakcje fabularne będą marginalne, a więcej miejsca pozostanie na beztroskie smakowanie szalonej narracji bohatera :-) Ale Przygodę fryzjera damskiego serdecznie polecam!